TEKS LAYANG 3
A.
KOMPETENSI DASAR
3.4 Memahami struktur teks,
unsur kebahasaan dalam menulis
berbagai jenis surat dan iklan sesuai konteks.
4.4 Menulis berbagai jenis
surat dan iklan sesuai
dengan kaidah dan konteks.
B.
TUJUAN
Setelah membaca teks surat, siswa diharapkan dapat
1. mengidentifikasi kaidah kebahasaan teks surat dengan tepat.
C. MATERI
UNSUR BASA TEKS LAYANG
Nalika nulis
layang kudu mangerteni
jinise ukara sing
arep dianggo. Biasane, ukara sing
dianggo nulis layang iku mau
nduweni surasa dhewe-dhewe. Umume
antarane nyritakake kahanan, nakokake
kabar, pangareparep, lan liya-liyane. Unsur
basa kang ana ing teks layang kaya ing ngisor iki.
1. Ukara Carita
Minggu ngajeng kula sampun libur.
Ukara ing
dhuwur iku kalebu tuladhane ukara carita. Ukara carita, yaiku ukaran kang isine
nyritakake sawijining bab, kedadean,
utawa sawijining kaanan
marang wong liya. Titikane, ukara
carita iki dipungkasi kanthi tanda titik (.).
Tuladha liyane
kaya ing ngisor iki.
a.
Kula lan keluarga Pacitan pinaringan sehat sedanten.
b.
Omahe Deni wingi kobongan amarga listrike konslet.
c.
Kula sampun tumbas tiket kreta jurusan Surabaya.
2. Ukara Pitakon.
Pripun
pawartane keluarga ing Solo?
Ukara ing
dhuwur iku kalebu ukara pitakon. Ukara pitakon, yaiku ukara kang isine njaluk katrangan
marang wong sing maca
utawa sing diajak
guneman. Ukara iki
umume migunakake tembung pitakon apa, piye, pripun, kados pundi, sinten,
sapa lan pira. Ukara pitakon diunkasi kanthi
tanda takon (?).
Tuladha liyane
kaya ing ngisor iki.
a.
Bapak napa sampun kondur saking Malang?
b.
Panjenengan badhe tumbas napa?
c.
Napa leres niki dalemipun bu Lurah?
3. Ukara Sananta
Kula benjing
ndherek nyipeng watawis seminggu
Ukara ing
dhuwur iku kalebu ukara sananta. Ukara sananta, yaiku ukara kang isine niat,
karep, utawa sedya. Ananging, kang duwe niat utawa sedya mau awake dhewe (wog
sing gunem/ngomong). Mesthi bae ukara iki durung kelakon utawa durung
katindakake jalaran isih awujud niat.
Tuladha liyane
kaya ing ngisor iki.
a.
Aku nggawa payung supaya engko ora kudanan.
b.
Sesok sore Rika les nari amarga pingin menang lomba sing dianakake
ing kabupaten.
c.
Sesok awan aku arep sinau klompok ing omahe Nisa.
UNGGAH-UNGGUH
BASA
Nalika nulis
layang, unggah-ungguh uga perlu digatekake. Amarga layang iku bakal dikirim
marang wong liya, bisa marang wong sing luwih enom, sapadha, utawa sing luwih
tuwa utawa. Nalika nulis layang marang wong kang luwih tuwa kudune nggunakake
unggah-ungguh basa kang beda. Kanggo nulis layang marang wong kang luwih tuwa nggunakake
basa krama.
Basa krama iku
dibedakake dadi loro, karam lugu lan krama alus.
1.
Krama Lugu
Krama lugu, yaiku basa kang tembunge
lugu/krama kabeh ora kacampuran tembung krama inggil.
Basa krama lugu iku digunakake
kanggo
a) Guneman
marang wong sing sadrajad (sebaya) sing durung kulina (during akrab)
Tuladha:
Ø Sampeyan badhe kesah dhateng
pundi?
2.
Krama Alus
Krama alus, yaiku basa kang
tembunge alus lan kacampuran tembung krama inggil.
Basa krama lugu iku digunakake kanggo
a) Wong enom marang
wong tuwa
b) Marang wong
sing luwih dhuwur drajade
Tuladha:
Ø Panjenengan badhe tindak dhateng
pundi?
Comments
Post a Comment